TELEFON BAĞIMLILIĞI
Dr. Bora KÜÇÜKYAZICI
Çoğu insan gibiyseniz akıllı telefonunuzu sabah uyandığınızda ilk 5 dakika içinde kontrol ediyorsunuz! Ya da uyumadan önce en son şöyle bir dijital dünyada gezinip, telefonunuzu başucunuza koyup uykuya dalıyorsunuz? Akşam yemeği için bir araya gelindiğinde bile çatal ve kaşığın yanında akıllı telefonunuz duruyor? Arkadaşlarınızın o an için neler yaptığını öğrenmek ya da kafanızı stresli bir projeden uzaklaştırmak için harika bir mola oluyor akıllı telefonda gezinmek, haklı mıyım? Hatta tuvaletteki süreler bile akıllı telefon sayesinde artık canımız sıkılmadan geçiyor olabilir?
Son 1 senede akıllı telefon kullanım süreleri yüzde 30 artış gösterdi. AB ortalamasında günde 3 saat 15 dakika akıllı telefon kullanılıyor. Bu sürenin ülkemizde günlük 5 saat civarında olduğu düşünülüyor. Günde 58 kez telefon ekranını açıp yeni bildirim var mı diye bakıyoruz.
ÇOCUKLAR EMPATİYİ EKRANDAN ÖĞRENEMEZLER!
Eğer teknolojinin sağladığı faydaları kullanmayı düzenlemezsek teknoloji bizi kullanmaya başlar. Bir süre sonra ücretsiz indirdiğimiz sosyal medya aplikasyonları için bizler birer ürüne dönüşürüz. Peki teknoloji bağımlılığından kurtulmak nasıl düzenlenir?
1. Telefonunuzu ve internet kullanımınızı sınırlandırmanıza yardımcı olmak için tasarlanmış birçok uygulama vardır. Bunları, önceden belirlenmiş bir zaman sınırını ne zaman aştığınızı size söyleyecek şekilde ayarlayabilirsiniz. Veya üzerine bir zaman kilidi koyabilirsiniz, böylece belirli bir süre için dışarıda kalırsınız.
2. Yatma vakti yaklaştığında telefonunuzu mutlaka kapatın veya “uçak” moduna ayarlayın. Telefonunuz açıksa bildirim sesleri sizin merakınızı cezbederek ekrana bakmak için uyandırabilir. Uyuduğunuzda cihazlarınızı kapatmayı deneyin. Gerçekten çok çok önemli bir şey olursa merak etmeyin bunu sabah öğrenirsiniz.
3. Telefonunuzu kesinlikle yanınızda bulundurmanız gerekmediğinde telefon bağımlılığından kurtulmak için kolayca ulaşamayacağınız bir yere koyun. Diğer oda iyi bir seçenek olabilir. Hele yatak odanıza akıllı telefon asla girmemelidir.
4. Sabahları uyandığınızda kendinize bir kural koyabilirsiniz. Uyandıktan sonra telefon bağımlılığından kurtulmak için ekranını açmadan önce güne kitap okuyarak ya da meditasyon, egzersiz, yoga ve hatta sadece yavaş, besleyici bir kahvaltı yaparak başlayabilirsiniz. Hedeflediğiniz aktiviteyi tamamlayınca ekranı açmak serbest olsun. Bunun bir yolu, kendinize bağlı kalabileceğiniz bir hedef belirlemektir. Örneğin 15 dakikalık bir yürüyüşe çıkabilir ve telefonunuzu evde bırakabilirsiniz.
5. Sosyal medya aplikasyonlarınızı gözden geçirin. Sosyal medyada geçirdiğiniz süre kendinizi nasıl hissettiriyor? Haber kaynağınızı dolduran diğer şeyleri gerçekten umursuyor musunuz? Yoksa sizi endişelendiriyor mu?Karşılaştırma yapmanıza, yargılamanıza, kıskançlık duymanıza, depresif hissetmenize hatta başarısız olmanıza neden oluyor mu? Başkalarının yaşamlarına bakarak geçirdiğimiz tüm zamanı, kendi hedeflerimize ulaşmak için kullanabiliriz. En azından gereksiz bildirimleri devre dışı bırakın ve mutlaka bir uygulama temizliği yapın.
6. Dijital dünyaya erişim parmaklarımızın ucunda olduğundan dışarıdaki kocaman gerçek dünyayı unutuyoruz. Gün içinde ne yaparsanız yapın, kendinize teknolojisiz bir mola mutlaka verin! Öğle arası 1 saat akıllı telefonu sadece arama fonksiyonu için kullanmayı hedefleyebilirsiniz. Evden veya ofisten çıkın ve telefon bağımlılığından kurtulmak için telefonsuz yürüyüşe çıkın. Binanın çevresinde basit bir tur bile değerlidir.
7. Dijital çağda çocuk yetiştirmek ayrı bir meziyet haline geldi. Geçmiş yıllarda bizlerin sosyal gelişimine katkı sağlayan sokak oyun arkadaşlarımız vardı. Bugün ise çocuklarımız evlerde yalnız başına büyüyorlar. Bizlere daha da fazla ihtiyaçları var. Çocuğunuzun tablet ya da telefonda geçirdiği süre içinde duygusal zekâsının gelişme şansı yoktur. Çocuklarımızın telefon bağımlılığından kurtulmak için bizlerin yönlendirmesine ihtiyaçları var.
EMPATİ EKRANDAN ÖĞRENİLMEZ
Çocuklarımızın hafızalarına unutulmaz anılar eklemeliyiz. Bir çocuk büyüdüğünde geçmiş yıllarda izlediği ekran görüntülerini değil, anne babasıyla yaptıkları piknikleri ya da bisiklete binmeyi öğrendiği anı hatırlayacaktır. Teknolojik emzik gibi çocukların ellerinde tablet telefon yer alıyor. Üretmeyen, düşünmeyen, ekrana donuk bakışlarla odaklanan çocuklar büyüyor. Oysa oynayan, koşan, zıplayan, hoplayan ve uçurtma peşinde kahkahalar atan çocuklar yetiştirmeliyiz.
Yapamam demeyin! Telefon kullanım süreniz hakkında bilginiz var mı? Günde kaç saatiniz akıllı telefonda geçiyor? Öğrenmek çok kolay, son 24 saat pil tüketim raporuna bir göz atabilirsiniz. Zaman sahip olduğumuz en değerli hazine ise siz hangi aplikasyona zamanınızı adıyorsunuz? Bunları bilgisayardan takip etseniz ne kaybedersiniz?
Yaşamda canımızın istediği ve arzuladığı her şeyi yapmak için zamanımız var! Zamanımızı nereye ve ne kadar süre harcadığımız, kim olacağımızı belirliyor.
DR. BORA KÜÇÜKYAZICI
TIP DOKTORU VE AİLE DANIŞMANI
