İşsizlik Analizi ve Türk Gençliği
İşsizlik açısından Türk Gençliği sıkıntılı bir süreç yaşıyor. İşsizlik maaşı alabilmek için, öncesinde bir işte belli süre çalışmış olmak gerekiyor. İşsizlik ödeneği başvurusu koşullarına uyan gençlerin sayısı çok az durumda. İşsizlik maaşı nasıl alınır, sorusu tüm gençlerin iş aramaktan vazgeçtiğini kanıtlıyor. peki durum neden böyle? Ekonomist Alaattin Aktaş analizini paylaşıyoruz.
Üniversite mezunu 15-24 yaş grubundaki her 100 gencin 37’si işsiz geziyor. Oran kadınlarda yüzde 40’ın da üstünde.
19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı… Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün Türk gençliğine armağanı… Dün kutladık bu bayramı. Aslında diğer tüm ulusal bayramlar gibi bu bayramı gerçek anlamda kutlamayı da çoktan bıraktık ya… Kayseri’de geçen gençlik günlerimde şimdi yerinde binaların yükseldiği eski stadyumda günün koşullarına göre görkemli gösteriler yapılırdı, Türkiye’nin her yerinde olduğu gibi. Ya şimdi? Günümüzün gençliği 19 Mayıs gösterisi nedir bilmiyor bile…
Sayılarını artırmakla övündüğümüz üniversiteler giderek “apartman üniversitesi” haline geliyor. “Apartman üniversitesi” oluyor ama “apartman fabrikalar” olamadığı için de yüzde 37’lik bir oran ortaya çıkıyor.
Diğer yanda 23 Nisan… O gün makam koltuklarını üç-beş dakikalığına çocuklara devretmekle bayram kutladığımızı sananlara bir sözümüz yok. Onlar bu sembolik devri kutlama sanmaya devam etsin. 23 Nisan’da oluşturulan Meclis ne kadar işlev görüyor, siz ona bakın!
Dönelim yine 19 Mayıs’a, Ulu Önder’in Türk gençliğine armağanı olan bayrama ve böylesi bir bayram günü Türk gençliğinin içinde bulunduğu eğitim ve iş gücü analizine.
İşsizlik Analizi ve Eğitim Düzeyi İlişkisi
Her dört gencimizden birisi işsiz durumda. Hayatın çok kesin bir döngüsü var, farkına varmıyor gibi görünsek de… Bugün 50-60 yaş grubunda olan ve ülke yönetimini elinde bulunduranlar tabii ki bir o kadar daha yaşamayacak ve en fazla 30-40 yıl sonra tümüyle göçmüş olacak. İşte o 30-40 yıl geçtiğinde de bugünün gençliği ülkeyi bir şekilde yönetiyor, ülke ekonomisine yön veriyor duruma gelecek.
Peki gençlerimize bugün ne veriyoruz, önemli olan o. Ne yazık ki pek bir şey verdiğimiz söylenemez. Resmi verilerin ortaya koyduğu değerlere bakalım.
Türkiye’de 2,9 milyon 15-24 yaş arası genç NENİ durumunda!
Bu yılın ilk çeyreğindeki durum gösteriyor ki yaşları 15-24 arasında olan genç nüfusun tam dörtte biri ne çalışıyor ne okuyor. Ne eğitimde ne istihdamda olanlar için kullanılan ve kısaca NENİ olarak adlandırılan durumdan söz ediyoruz. 15-24 yaş grubundaki nüfus 11.8 milyon. Bu nüfusun 2.9 milyonu ne eğitimde ne istihdamda, yani işsizlik sarmalında. NENİ oranı erkeklerde yüzde 17.7, kadınlarda ise yüzde 32.1 düzeyinde.
Yıllarca okullarda okut ve sonra işsizlik korkusuna bırak!
15-24 yaş grubunda genel NENİ oranı yüzde 24.7. Bu oran yüksek öğretim görmüş olanlarda daha da dramatik bir düzeye çıkıyor. Yılın ilk çeyreği itibarıyla 15-24 yaş grubunda yaklaşık 1.3 milyon yüksek öğretim görmüş genç bulunuyor. Bu gençlerin 464 bini, yani tam yüzde 37’si eğitimini tümüyle tamamlamış ve diplomasını cebine koymuş ama işsiz. Bir başka ifadeyle üniversite mezunu her 100 gençten 37’si boşta geziyor.
Ne eğitimde ne istihdamda olan üniversite mezunlarının oranı erkeklerde yüzde 30.8, kadınlarda yüzde 40.9 düzeyinde bulunuyor.
İşsizlik Tek Çaresi: İhtiyaca Yönelik Yeni İş Alanları Yaratmak
Son yıllarda dilimize yeni bir kavram girdi: Apartman Üniversitesi. Üniversite olarak akla ilk gelenler büyük bir kampüsün içinde yer alan fakülteler. Ama son yıllarda hele hele vakıf üniversitelerinin çoğalmasıyla birlikte üniversite açmaya öylesine hız verdik ki, işte apartman üniversitesi kavramı da böyle ortaya çıktı. Bir apartmanda faaliyet gösteren üniversite… Bahçesi bile olmayan bir bina…
Fiziki büyüklük tabii ki pek önemli değil ama buralarda verilen eğitim de sorgulanıyor. Bırakın sıradan sayılabilecek alanlardaki eğitimi, artık tıp eğitimi bile kaygı verir duruma gelmiş durumda. Böyle apartman üniversiteleri çoğaldıkça yüksek öğretim görmüş olanlar da tabii ki artıyor ama iş nerede? Yok ki, iş alanı açılmıyor ki!
İşte sonra da üniversite mezunu her 100 gençten 37’sinin işsiz gezdiği bir tablo çıkıyor karşımıza.
Kaldı ki yaş grubu biraz daha genişletilebilse bu oranın daha da yüksek olduğunu görebiliriz. TÜİK yeni işgücü istatistikleri serisi bize bu olanağı ne yazık ki artık vermiyor. Daha önce 25-29 yaş grubundaki durumu da görebiliyorduk, artık o olanağımız yok.
Alaattin Aktaş – Ekonomist
