KAĞITTA DIŞA BAĞIMLI OLDUK
18. yüzyılda İzmir ve Beykoz’da kuruluan fabrikalar kapitülasyonlar döneminde yabancı şirketlerle rekabetedemediklerinden kapanmışlardır.
Cumhuriyet döneminde yeniden kurulmaı kolay olmamıştır. 1934 yılında İzmit’te kurulmaya başlanan Fabrika 1936 yılında üretime geçebilmiştir. (SEKA) 2005 yılına kadar aralıksız üretim yaptı, Türkiye’nin çok büyük bir ihtiyacını karşıladı. 1981 yılında Balıkesir’de bir fabrika daha inşa edildi. Fabrikanın kuruluş maliyeti 198 milyon dolaBalıkesir fabrikaları yerli gazete ve kitap kağıdı üretiyordu. Özelleştirme kapsamına alınarak kapatıldı.
Türkiye’nin kağıt ihtiyacını büyük ölçüde karşılayan SEKA Kağıt Fabrikaları kapatıldıktan sonra gazetelerin tamamı yurtdışına muhtaç hale geldi. Türkiye’de 1 gram bile gazete kağıdı üretilmiyor. Yurtdışından ithal edilen kağıt ise son haftalarda yaşanan döviz kuru dalgalanmalarında büyük sıkıntılara sebep oluyor. Kağıt maliyetleri bir anda artıyor, 1 ton kağıdın fiyatı saat başı değişebiliyor. Şu an 1 ton kağıdın toptancı maliyeti 800 dolar. 2 yıl önce 450 dolar olan kağıtta hem maliyet arttı hem de döviz kuru yükseldi. Gazeteler her iki açıdan da zarar ediyor. Benzer durum yayınevleri için de geçerli. Kitap kağıdının da tonu 750 Euro’dan 900 Euro’ya yükseldi. Hem maliyet hem de kur arttı.
Son dönemde yaşanan ekonomik sıkıntılarda en büyük pay Türkiye’nin üretim ekonomisini bir kenara bırakıp tüketimi öncelik edinmesinde görülüyor. Cumhuriyet’in ilk yıllarında kurulan üretim tesislerinin çok büyük bir bölümü özelleştirildi. 1-2 yıllık kârlarına, depolarındaki malzeme ve makine fiyatlarına peşkeş çekilen kamu kurumları kapatıldı, içindekiler ve arsaları satıldı. Özelleştirme ihalelerini kazananlar servetlerine servet katarken, milli ekonomi zayıfladı. Üretemeyen Türkiye dışa bağımlı hale geldi. Tonu 800 dolardan gazete, 900 eurodan kitap kağıdı ithal ederken, kağıt fabrikalarımızı “müze” ve “park” haline getirdik. Pek çok alanda olduğu gibi kağıtta da dışa bağımlı hale geldik.
Atatürk’ün kurduğu fabrikaların son 16 yılda pek çoğu yok pahasına satıldı. O fabrikaların arazisi üzerinde AVM’ler ve rezidanslar yükseliyor.
Atatürk’ün kurduğu fabrikalar
1924 Ankara Fişek Fabrikası, Gölcük Tersanesi
1925 Şakir Zümre Fabrikası, Eskişehir Hava Tamirhanesi
1926 Alpullu Şeker Fabrikası, Uşak Şeker Fabrikası, Kırıkkale Mühimmat Fabrikası,
1927 Bünyan Dokuma Fabrikası, Eskişehir Kiremit Fabrikası
1928 Kırıkkale Elektrik Santrali ve Çelik Fabrikası, Ankara Çimento Fabrikası
1929 Ankara Havagazı Fabrikası, İstanbul Otomobil Montaj Fabrikası
1930 Kayaş Kapsül Fabrikası, Nuri Killigil Tabanca-Havan ve Mühimmat Fabrikası
1931 Kırıkkale Elektirik Santrali ve Çelik Fabrikası (genişletildi)
1934 Eskişehir Şeker Fabrikası, Turhal Şeker Fabrikaları, Konya Ereğli Bez Fabrikası, Bakırköy Bez Fabrikası, Bursa Süt Fabrikası, İzmit Paşabahçe Şişe-Cam Fabrikası (temel atma) Zonguldak Kömür Yıkama Fabrikası, Keçiborlu Kükürt Fabrikası, Isparta Gülyağı Fabrikası, Ankara-Konya-Eskişehirve Sivas Budağ Siloları, Kayseri Bez Fabrikası (temel atma), İzmit Kağıt ve Karton Fabrikası (temel atma)
1935 Paşabahçe Şişe-Cam Fabrikası (tamamlandı), Nazilli Basma Fabrikası (temel atma), Bursa Merinos Fabrikası (temel atma), Gemlik Suni Fabrikası (temel atma), Keçiborlu Kükürt Fabrikası, Zonguldak Taş Kömür Fabrikası
1936 Ankara Çubuk Barajı, Barut, Tüfek ve Top Fabrikası, Nuri Demirağ Uçak Fabrikası, Malatya Sigara Fabrikası, Bitlis Sigara Fabrikası
1937 Malatya Bez Fabrikası (temel atma), Karabük Demir-Çelik Fabrikası (temel atma)
1938 Divriği Demir Ocakları, İzmir Klor Fabrikası, Sivas Çimento Fabrikası (temel atma)
